Een van de vragen die ons vaak gesteld wordt bij een verhuis naar Spanje is ‘hoe zit dat met mijn pensioen?’ Blijven de pensioenrechten die je in België of Nederland hebt opgebouwd behouden? Waar moet je je pensioen aanvragen? En wanneer? Wij onderzochten het voor jou.
BELGIË & NEDERLAND ALGEMEEN
Wanneer je in België woont en werkt en premies afdraagt, bouw je staatspensioen op. Voor Nederland geldt dat je ouderdomspensioen (AOW) opbouwt wanneer je in Nederland woont en/of werkt.
Als je naar Spanje verhuist en daar werkt, bouw je vervolgens geen staatspensioen of ouderdomspensioen meer op in België of Nederland. Volgens de Europese richtlijnen blijft je opgebouwde pensioen echter wel geldig en wordt dat uitbetaald op het moment dat je de pensioengerechtigde leeftijd in België of Nederland hebt bereikt.
SPANJE ALGEMEEN
Voor Spanje geldt dat je staatspensioen opbouwt als je in het land werkt en een premie afdraagt aan het Instituto Nacional de la Seguridad Social (INSS). Wanneer jij dus naar Spanje emigreert en daar aan de slag gaat, bouw je niet langer een pensioen op in België of Nederland, maar in Spanje. De voorwaarde om recht te hebben op een Spaans staatspensioen is wel dat je:
- Minstens één volledig jaar werkt in Spanje;
- In loondienst werkt en op je salaris een premie voor pensioen afdraagt aan het INSS;
- Als zelfstandige (autónomo) werkt en een premie voor pensioen afdraagt aan het INSS
PENSIOEN AANVRAGEN IN SPANJE
Zowel België als Nederland hebben bilaterale overeenkomsten met Spanje. Dit betekent dat, wanneer je naar Spanje emigreert, je als Spaanse resident je pensioen gewoon kan aanvragen bij de nationale pensioeninstantie, het INSS. Vervolgens vraagt het INSS je gegevens op vanuit België of Nederland en vult de dienst de gewerkte jaren in Spanje in. Indien je nooit gewerkt hebt in Spanje, wordt de aanvraag automatisch doorgestuurd naar het land waar je het laatst hebt gewerkt.
Dien je aanvraag ten vroegste 12 en ten laatste 1 maand voor de ingangsdatum van je pensioen in. Nadat je de aanvraag hebt ingediend, ontvang je binnen de maand een ontvangstbevestiging. Voor aanvragen ingediend via mypension.be, wordt je via datzelfde platform of via e-mail verwittigd. Daarna wordt je dossier onderzocht en als alle gegevens compleet zijn, berekent de federale overheidsdienst jouw pensioen. Een gedetailleerd overzicht van de berekening wordt opnieuw naar jou verzonden. Tot slot wordt je pensioen automatisch uitbetaald.
Voor Belgen: Ben je gepensioneerd en ontvang je al pensioen vóór je emigratie naar Spanje? Breng zeker 2 maanden voor vertrek de Federale Pensioendienst op de hoogte per post met de vermelding van
-
- De datum van vertrek
- Je nieuwe adres in Spanje
- Of je kiest voor een andere betaalwijze
- Adres: Federale Pensioendienst, Zuidertoren, Europaesplanade 1, 1060 Brussel, België
VERSCHILLEN IN PENSIOENGERECHTIGDE LEEFTIJD
In de verschillende EU-landen geldt echter vaak een andere pensioenleeftijd. Dit betekent dat je enkel pensioen kan ontvangen van het land waarin je woont of het laatst hebt gewerkt op het moment dat je de wettelijke pensioengerechtigde leeftijd van dat land hebt bereikt. Ook als je in andere landen hebt gewerkt, ontvang je pas het deel waarop je recht hebt van die betreffende landen als je daar de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt.
In België is de pensioengerechtigde leeftijd momenteel 65 jaar (nog tot 2025), in Nederland is de leeftijd variabel en afhankelijk van jouw geboortejaar. Momenteel begint de gerechtigde pensioenleeftijd bij 66 jaar en 4 maanden (2020), maar daarbij moet elk jaar 3 maanden opgeteld worden.
De pensioengerechtigde leeftijd in Spanje is 67 jaar, of 65 jaar met 37 gewerkte jaren. Bovendien moet je minstens 15 jaar bijdrage hebben betaald, waarvan zeker 2 jaren moeten vallen binnen de 15 jaar voor de aanvang van je pensioen.
BEREKENING VAN JOUW PENSIOEN
Alle jaren dat je binnen de EU-verdragslanden hebt gewerkt en rechten hebt opgebouwd op overheidspensioen tellen mee voor het totale pensioen waarop je recht hebt zodra je de pensioengerechtigde leeftijd binnen elk van die landen apart bereikt.
Als je zowel in België of Nederland en in Spanje hebt gewerkt, maakt elk land afzonderlijk twee berekeningen:
- Pensioen pro rato: Dit is het bedrag dat je zou ontvangen als je alle gewerkte jaren in één land zou hebben gewerkt (dus Nederland, België of Spanje). Dat is het theoretische bedrag. Dit bedrag wordt aangepast op basis van het daadwerkelijk aantal gewoonde/gewerkte jaren in dat land.
- Onafhankelijk/nationale pensioen:Dit is het bedrag dat je zou ontvangen berekend op basis van de nationale pensioenregeling/AOW van dat land.
Nadat deze twee berekeningen zijn gemaakt, kijkt elke pensioeninstantie per land welk pensioen het hoogst is, en vervolgens ontvang jij het hoogste bedrag, per land.
Diezelfde regels worden toegepast bij de berekening van arbeidsongeschiktheidsuitkeringen en nabestaandenpensioenen.
WANNEER HEB JE RECHT OP SPAANS STAATSPENSIOEN?
Algemeen moet je minstens 15 jaar gewerkt hebben in Spanje om recht te hebben op het Spaanse staats- of ouderdomspensioen. Het bedrag wordt bepaald op grond van de premies die je tijdens die jaren hebt afgedragen. Zo heb je recht op:
- 50% als je 15 jaar hebt gewerkt en premies hebt afgedragen aan INSS. Elk jaar dat je langer dan 15 jaar hebt gewerkt, wordt het bedrag verhoogd met een procentuele opbouw van 2%;
- 100% indien je meer dan 37 jaar in Spanje hebt gewerkt (in 2020, maar dit getal verandert elk jaar).
Daarnaast heb je ook recht op Spaans Staatspensioen naar evenredigheid in volgende gevallen:
- Je hebt minstens 1 volledig jaar in Spanje gewerkt en premies afgedragen aan INSS;
- Je hebt minstens 15 jaar staatspensioen of AOW opgebouwd in Europa op het moment van de aanvraag.
Want volgens de Europese richtlijnen tellen de gewerkte jaren in België of Nederland namelijk mee bij de berekening van jouw pensioen!
HOE EN WANNEER WORDT JE PENSIOEN UITBETAALD?
Je pensioen wordt uitbetaald via overschrijving op je Belgische/Nederlandse of Spaanse bankrekening. In dat laatste geval zal de FPD je een formulier sturen dat je moet laten invullen door de desbetreffende lokale bank.
Indien je pensioen wordt gestort op een Belgische/Nederlandse bankrekening, geldt dezelfde betaaldatum als voor gepensioneerden in België of Nederland. Voor stortingen op een Spaanse bankrekening kan je de betaaldatums checken via de kalender.
PRAKTISCHE VOORBEELDEN
BELGIE
Je bent Belg en hebt 25 jaar in België gewerkt. Na 25 jaar emigreer je naar Spanje, waar je vervolgens 10 jaar werkt. Je bent nu 65 jaar. In Spanje moet je in theorie 15 jaar hebben gewerkt vooraleer je recht hebt op het Spaans staatspensioen, maar volgens de Europese richtlijnen moet Spanje ook rekening houden met de jaren die je in België hebt gewerkt. In totaal heb je dus 35 jaar gewerkt. Hoewel je in België de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt, heb je in Spanje geen recht op het volledig pensioen, want je hebt nog geen 37 jaar gewerkt. Daardoor voldoe je niet aan de eisen volgens de Spaanse pensioenregeling, en is jouw pensioenleeftijd 67 jaar.
Praktisch: Vraag op 65-jarige leeftijd je pensioen aan bij INSS, dat vervolgens jouw gegevens opvraagt in België. Zowel de Belgische als de Spaanse pensioeninstantie berekenen het bedrag waarop jij recht hebt volgens de twee berekeningen eerder vermeld. Vanaf je 65e wordt een deel uitbetaald door België (in evenredigheid met de gewerkte jaren in België). Het Spaanse deel wordt aan jou uitbetaald zodra je de pensioengerechtigde leeftijd van 67 jaar hebt bereikt, ook volgens het aantal jaren dat je in Spanje hebt gewerkt.
NEDERLAND
Je bent 65 jaar, woont in Spanje en je wil daar pensioen aanvragen. Je hebt echter geen 15 jaar in Spanje gewerkt. Toch moet de Spaanse pensioeninstantie rekening houden met de gewerkte jaren in Nederland. De pensioengerechtigde leeftijd in Spanje is 67 jaar, maar jij hebt meer dan 37 jaar gewerkt in Nederland. Volgens de Spaanse wetgeving kan je ook op pensioen indien je 65 jaar bent en 37 jaar of meer hebt gewerkt. Conclusie: hoewel de pensioengerechtigde leeftijd in Nederland momenteel 66 jaar en 4 maanden is, kan je in Spanje op pensioen gaan en heb je recht op het volledige pensioen (100%).
Praktisch: Vraag op 65-jarige leeftijd je pensioen aan bij INSS, dat vervolgens jouw gegevens opvraagt in Nederland. Zowel de Nederlandse als Spaanse pensioeninstantie berekenen het bedrag waarop jij recht hebt volgens de twee berekeningen eerder vermeld. Een deel wordt uitbetaald door Spanje, het andere deel wordt uitbetaald door Nederland zodra je daar de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt. Het deel dat door elk land wordt uitbetaald is afhankelijk van de verhouding van de gewerkte jaren in elk land.
Bronnen
https://diplomatie.belgium.be/nl/Diensten/Diensten_in_het_buitenland/pensioen
https://www.sfpd.fgov.be/nl/pensioenaanvraag#WoontBU
http://www.seg-social.es/wps/portal/wss/internet/Inicio
https://www.sfpd.fgov.be/nl/buitenland#gewerktBuitenland
https://vbngb.eu/2017/02/20/inss-penioen-voor-nederlanders-met-werkantecedenten-in-spanje/
https://europa.eu/youreurope/citizens/work/retire-abroad/index_nl.htm
