In Spanje is kraken een van de grootste ergernissen voor huiseigenaren, naast huurders die hun betalingen niet doen. Krakers zien hun bezetting soms als een protest of een manier om tegen het systeem te vechten, maar vaak is het gewoon misbruik maken van de mazen in de wet. Voor huiseigenaren is het vooral een bron van frustratie, verlies en juridische complicaties. Vooral voor mensen die hard hebben gewerkt om hun eigen woning te kopen of in het buitenland hun vakantiewoning hebben, kan het bezetten door krakers de nachtmerrie zijn die je liever zou vermijden.
We geven je in deze blog inzicht in het ontstaan van de krakers-'cultuur', wat je kan doen om krakers te voorkomen èn wat er recentelijk in de wetgeving is veranderd, waardoor het voor huiseigenaren minder gecompliceerd is om van krakers af te komen.
Een stukje geschiedenis, de oorsprong
Het ‘recht op onderdak’ in Spanje is vastgelegd in de Grondwet van 1978, die na het einde van de dictatuur van Francisco Franco en daarmee de overgang naar democratie, werd goedgekeurd. In Artikel 47 van de grondwet wordt het recht op huisvesting erkend als een sociaal recht, waarbij de overheid verantwoordelijk is voor het bevorderen van toegang tot woningen. Dit artikel stelt dat "personen recht hebben op bescherming van hun woning" en dat de staat het recht op huisvesting waarborgt.
Na de goedkeuring van de Grondwet werden er verschillende wetgevingen aangenomen om het recht op huisvesting verder te versterken, zoals de Ley de Vivienda (woningwet) en de Ley del Derecho a la Vivienda (wet voor het recht op een woning). Deze wetten gaven de overheid de taak om betaalbare woningen te voorzien voor de burgers, vooral voor kwetsbare groepen.
Toch bleef de uitdaging van woningnood bestaan, vooral na de vastgoedcrisis van 2008, die leidde tot een over-aanbod aan leegstaande woningen, terwijl veel mensen geen toegang hadden tot betaalbare huizen. Dit gebrek aan betaalbare huisvesting, gecombineerd met juridische tekortkomingen, heeft bijgedragen aan de groei van de okupas (krakers) problematiek in Spanje.
Wat is kraken precies?
Kraken is het onrechtmatig betrekken van een leegstaande woning zonder toestemming van de eigenaar. Dit kan variëren van een paar mensen die zich tijdelijk vestigen in een woning tot georganiseerde groepen die een pand bezetten en soms zelfs maffia-achtige praktijken gebruiken om losgeld te eisen voor de ontruiming. Het is vaak moeilijk voor huiseigenaren om snel actie te ondernemen vanwege de traagheid van het juridische systeem, maar er zijn manieren om jezelf te beschermen.
Wat kun je doen om te voorkomen dat krakers je woning innemen?
-
- Wees voorzichtig met woningadvertenties
Krakers speuren actief het internet af op zoek naar onbewoonde woningen. Het is dus belangrijk om voorzichtig te zijn met wat je publiceert. Wees voorzichtig met 'Te Koop'-borden in de tuin te zetten of vermeld niet dat je woning leegstaat in advertenties. Als je vertrouwt op je buren, vraag dan of zij je huis af en toe willen controleren als je het niet vaak bezoekt. - Beveilig je woning goed
Krakers letten goed op of een woning goed beveiligd is. Ze kijken of er beveiligingscamera’s of alarmsystemen aanwezig zijn. Als je woning goed beveiligd is, is de kans groter dat ze er vanaf blijven. Het installeren van camera’s en een alarmsysteem kan zelfs helpen als je krakers betrapt wanneer ze de woning betreden, zeker als je niet permanent in de woning aanwezig bent. - Wees voorbereid op geavanceerde kraaktechnieken
Krakers beschikken vaak over de juiste tools en technieken om een woning binnen te dringen. Ze weten hoe ze sloten kunnen omzeilen of vervangen en soms gebruiken ze zelfs middelen om een deur te blokkeren. Hoe steviger de deur, hoe moeilijker het voor krakers is om toegang te krijgen. - Krakers maken het moeilijker om ze snel uit te zetten
Een van de tactieken die krakers gebruiken, is het betrekken van meerdere mensen in de woning. Ze kunnen hun kinderen of huisdieren meenemen, zodat het wettelijk moeilijker is om ze snel uit te zetten. Ook zorgen ze er vaak voor dat er waardevolle spullen in de woning zijn, zodat het moeilijker is om te beweren dat er sprake is van diefstal. - Krakers proberen schade te beperken om een lagere straf te krijgen
Krakers proberen de schade die ze aanrichten zo laag mogelijk te houden (onder de 400 euro), zodat hun overtreding niet als een misdrijf wordt gezien, maar als een lichtere overtreding. Dit maakt het juridische proces ingewikkelder en vertraagt de ontruiming. - Laat persoonlijke spullen achter in je woning
Krakers laten soms hun eigen bezittingen in een woning achter, zoals fotolijstjes of toilettassen, om hun aanwezigheid te bevestigen. Dit kan het voor de eigenaar moeilijker maken om de situatie juridisch snel op te lossen. Het kan ook helpen als je zelf persoonlijke spullen achterlaat in een tweede woning om aan te tonen dat deze bewoond is. - Krakers rekken juridische procedures uit
Veel krakers proberen de juridische procedure zo lang mogelijk te rekken. Ze doen dit door getuigenissen te vertragen, kennisgevingen van de rechtbank te negeren of massaal valse beschuldigingen in te dienen. Erg frustrerend en dit gedrag kan het proces maanden, of zelfs jaren, vertragen, waardoor het veel moeilijker wordt om je woning terug te krijgen.
- Wees voorzichtig met woningadvertenties
Nieuwe snelrechtprocedure tegen krakers goedgekeurd
Gelukkig is er recentelijk wetgeving goedgekeurd die het makkelijker maakt om krakers sneller uit je woning te zetten. De wet op de efficiëntie van de rechtspraak die op 19 december 2024 werd goedgekeurd, versnelt de juridische procedure voor het uitzetten van krakers en maakt het mogelijk om snel actie te ondernemen.
Hoe werkt de nieuwe snelrechtprocedure?
Met de nieuwe wet kunnen zaken van het kraken van een woning nu veel sneller worden behandeld. De procedure bestaat uit een aantal stappen:
-
- Indienen van de vordering: De huiseigenaar moet de rechtszaak starten via een advocaat en notaris.
- Goedkeuring van de vordering: Ongeveer een maand na de indiening beslist de rechtbank of de vordering wordt goedgekeurd. Als de krakers niet kunnen aantonen dat ze rechtmatig in het pand verblijven, wordt de woning binnen vijf dagen ontruimd.
- Kennisgeving en uitzetting: De krakers krijgen de kans om zich te verdedigen, maar als ze geen geldig bewijs kunnen leveren, wordt de woning op de vastgestelde datum ontruimd.
Dankzij deze wetswijziging kan de uitzetting van krakers binnen 15 dagen worden afgerond, wat een enorme versnelling is vergeleken met de vorige situatie, waarin het gemiddeld twee jaar duurde om een kraker uit te zetten. In sommige regio’s kan dit zelfs langer duren.
Wat gebeurt er als een kraker langer dan 48 uur blijft?
Er wordt vaak gedacht dat krakers na 48 uur niet meer uitzetbaar zijn, maar dit is niet helemaal waar. De 48 uur geldt als richtlijn om te bepalen of er sprake is van flagrante inbreuk, wat betekent dat de politie zonder gerechtelijk bevel kan ingrijpen. Na deze 48 uur is echter een gerechtelijk bevel nodig om de kraker uit de woning te verwijderen, wat het proces kan vertragen. Daarom is het belangrijk om zo snel mogelijk actie te ondernemen zodra je merkt dat je woning gekraakt is.
Conclusie
De nieuwe wet biedt huiseigenaren eindelijk de mogelijkheid om krakers sneller en efficiënter uit hun woning te zetten. Toch blijft het belangrijk om de juiste preventieve maatregelen te nemen om te voorkomen dat je in de eerste plaats slachtoffer wordt van kraken.
Zorg voor goede beveiliging, wees voorzichtig met woningadvertenties, vraag de buren om een oogje in het zeil te houden als je er een tijdje niet bent en handel snel, als je merkt dat je woning is gekraakt. Met de juiste stappen kun je het risico op kraken minimaliseren en je woning weer snel terugkrijgen als het toch gebeurt.
